Buổi trò chuyện với BS Lê Đình Phương, Chuyên khoa Nội tổng quát, Trưởng phòng khám FV, sẽ cho chúng ta một cái nhìn mới mẻ về căn bệnh được xem là nguyên nhân tử vong của khoảng 850.000 người trên thế giới đồng thời làm giảm chất lượng cuộc sống của rất nhiều người khác.

Hiện nay, theo ước tính, có khoảng 3% đến 5% dân số thế giới có rối loạn trầm cảm rõ rệt và người có nguy cơ mắc bệnh cả cuộc đời là 15 – 25%. Dự tính đến năm 2020, trầm cảm là căn bệnh phổ biến thứ hai toàn cầu với khoảng 121 triệu người mắc bệnh. Bác sĩ Lê Đình Phương cho biết:

Do một phần từ cách giáo dục truyền thống nên chúng ta thường ít biểu lộ cảm xúc tiêu cực ra bên ngoài. Vì tỏ ra bi quan hay chán nản thường được cho là biểu hiện của sự thiếu ý chí phấn đấu, thiếu đoàn kết, thiếu hòa đồng.

Trên thực tế, trầm cảm không phải là biểu hiện của sự yếu đuối về nhân cách mà đó là một căn bệnh với các triệu chứng cần điều trị như tất cả những căn bệnh khác.

Người bị trầm cảm thường không còn thích thú hay hăm hở với điều gì, mất sự năng động, buồn chán kéo dài, kém ăn hay ăn nhiều hơn dẫn đến những thay đổi về cân nặng, ngủ nhiều hoặc ít hơn bình thường, cảm giác mệt mỏi liên tục, khó tập trung, khó ra quyết định, dễ nóng nảy, hay giận dữ.

Người bệnh hay cảm thấy chán nản vì cho rằng mình bất tài, vô giá trị hay mặc cảm tội lỗi không lý do. Họ dường như mất hết hứng thú với cuộc sống, không còn vui với những niềm đam mê trước đó. Các triệu chứng trên liên tục kéo dài nhiều tuần hay nhiều tháng, cuối cùng có thể dẫn đến ý muốn tự sát.

Vì vậy, có ý định và kế hoạch tự sát được xem là một tình huống cấp cứu trong điều trị bệnh trầm cảm.

Như vậy, người bị trầm cảm thường chỉ có biểu hiện về tinh thần, tâm lý đơn thuần?
Bên cạnh những biểu hiện về tâm lý, người bị trầm cảm thường có những triệu chứng cơ thể đi kèm nhức đầu, đau bụng, đau cơ, đau lưng, hồi hộp, đánh trống ngực, mỏi mệt, chóng mặt.

Những biểu hiện này dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh thông thường khác, nên bệnh trầm cảm hay bị bỏ sót trong quá trình chẩn đoán. Cứ trung bình một ca trầm cảm được phát hiện ra thì có đến hai ca bị bỏ sót.

Đó là chưa kể đến những quan niệm sai lầm thường thấy, người bị trầm cảm ít khi chủ động đến khám và điều trị ở các bác sĩ tâm thần.

Bệnh trầm cảm ở giai đoạn sớm thường được phát hiện bởi bác sĩ chăm sóc sức khỏe ban đầu hơn là bác sĩ chuyên khoa tâm thần kinh vì những triệu chứng ban đầu lại thường là những triệu chứng rối loạn chức năng cơ thể như đã nói. Ngày càng nhiều các bác sĩ chăm sóc sức khỏe tuyến cơ sở và bác sĩ gia đình tự thấy mình cần phải có kiến thức về trầm cảm để nhận biết bệnh ngay ở giai đoạn đầu khởi phát.

Ở giai đoạn này, người bị trầm cảm ít khi có biểu hiện buồn bã, lo lắng, u uất chán nản, tuyệt vọng mà biểu hiện thường thấy hơn là đau đầu, chóng mặt, đau ngực, hồi hộp, khó ngủ…, làm nhiều xét nghiệm cũng không ra bệnh.

Báo chí hay gọi trầm cảm là một trong những căn bệnh thời hiện đại, phải chăng vì bệnh bắt nguồn từ cuộc sống nhịp độ cao và nhiều áp lực như hiện nay?

Cách nói trầm cảm là bệnh của thời hiện đại, theo tôi cũng chưa hoàn toàn đúng. Thời Hypocrates đã ghi nhận căn bệnh này và cũng đã có những trường hợp tự tử do trầm cảm. Dưới quan điểm y khoa, trầm cảm là căn bệnh của não bộ, chưa chắc thời nay đã có nhiều người mắc hơn ngày xưa, có thể do chúng ta nhận thức ngày càng cao về bệnh mà thôi.

Bác sĩ chuyên khoa và người thân có nên giấu tình trạng bệnh để tránh bệnh nhân u uất thêm hay không?
Nguyên tắc là bác sĩ cần phải giải thích cặn kẽ về tình trạng bệnh cho bệnh nhân hiểu rõ. Bệnh nhân còn cần được giải thích rõ về nguyên nhân, triệu chứng, tỷ lệ tái phát của bệnh trầm cảm. Ngoài ra, bệnh nhân còn cần được lưu ý trong hai tuần đầu uống thuốc trầm cảm có thể sẽ gây những triệu chứng khó chịu, u uất, tránh để bệnh nhân bỏ thuốc trong giai đoạn đầu điều trị.

Liệu bệnh trầm cảm có thể điều trị khỏi hoàn toàn không, thưa bác sĩ?

Có thể trị khỏi nhưng phải được khám và điều trị bởi bác sĩ chuyên môn về chăm sóc s
ức khỏe tinh thần. Nếu được trị tốt bằng thuốc và tâm lý trị liệu thì tỷ lệ điều trị đạt đến 80%. Mọi thuốc trầm cảm có hiệu quả ngang nhau, nhưng lại có tác dụng khác nhau trên từng bệnh nhân. Vì vậy, bác sĩ cần kiểm tra kỹ để chọn loại thuốc phù hợp.

Cảm giác vô dụng và tuyệt vọng cùng sự cô lập có thể làm bệnh nặng thêm. Khi được chữa khỏi, khuôn mặt bệnh nhân trở nên sáng sủa trở lại, đôi khi là thay đổi hẳn một con người. Tuy nhiên, tỷ lệ tái phát khá cao, người bị trầm cảm lần thứ nhất tỷ lệ tái phát là 50%, lần thứ hai là 70% và lần thứ ba là 100%.

Bác sĩ có những lưu ý gì thêm cho bệnh nhân trong quá trình điều trị trầm cảm không?

Khi bị trầm cảm, uống rượu hay sử dụng những thuốc không kê toa dường như có thể tạm thời làm chúng ta khá hơn, nhưng lại có thể cản trở mục tiêu điều trị. Tình trạng suy sụp sau khi uống rượu hay thuốc giúp tinh thần hưng phấn có thể làm tăng cảm giác tội lỗi lẫn mệt mỏi…

Việc điều trị trầm cảm có thể cần sử dụng thuốc chống trầm cảm và bằng tâm lý trị liệu. Điều quan trọng là phải có bạn bè, người thân… để có thể chia sẻ thoải mái, để tìm được những giải pháp cho vấn đề cuộc sống hay học một cách nhận định khác.

Vai trò của người thân và bạn bè trong điều trị bệnh trầm cảm như thế nào, thưa bác sĩ?

Người bị trầm cảm rất cần sự hỗ trợ về tinh thần của những người sống chung quanh. Có thể nói rằng khả năng chữa lành bệnh phụ thuộc phần lớn vào sự quan tâm, chăm sóc của người thân và bạn bè. Vì vậy, trong điều trị bệnh trầm cảm, bác sĩ cần tư vấn cho cả bệnh nhân và người nhà.

Bệnh trầm cảm không chỉ ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người bệnh mà có thể lấy đi niềm vui của người thân, bạn bè, thay vào đó là cảm giác thất vọng, chán nản. Việc đồng hành với người bị trầm cảm có thể rất khó khăn, cần sự chịu đựng và kiên nhẫn lớn nhưng lại đặc biệt cần thiết để giúp người bệnh thoát ra khỏi cơn trầm cảm.

Chúng ta nên học hỏi những kiến thức, thông tin cần thiết về bệnh trầm cảm, điều này không chỉ giúp hiểu bệnh nhân, có thể mong đợi gì ở họ, hiểu người bệnh mong gì ở bạn. Nó cũng giúp bạn chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần của chính chúng ta khi sống cùng người bệnh trầm cảm.

Trầm cảm là một căn bệnh ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của con người, liệu chúng ta có cách nào phòng ngừa bệnh không?

Thực tế trầm cảm có căn nguyên nội sinh lẫn ngoại sinh, nguyên nhân trầm cảm chưa biết rõ nên cách phòng cũng rất hữu hạn. Các yếu tố di truyền, môi trường, mất cân bằng về hóa học thần kinh có thể là những yếu tố liên quan đến trầm cảm. Cố gắng làm nhiều hơn những điều mình thích và hạn chế làm những việc mình không thích trong một giới hạn nào đó cũng là một cách để phòng bệnh trầm cảm.

Một số người cho rằng tin vào tôn giáo cũng là cách phòng bệnh trầm cảm. Bác sĩ có đồng ý với ý kiến này?

Tôi cũng đồng ý với điều này. Tuy rằng ngay trong giới tu sĩ cũng có người bị bệnh trầm cảm nhưng tỷ lệ rất thấp. Hầu hết các tín ngưỡng, tôn giáo (trừ mê tín dị đoan) đều hướng chúng ta đến điều tốt đẹp, đến chân – thiện – mỹ. Vì vậy, tin vào tôn giáo là một cách tu tâm dưỡng tính đồng thời có xu hướng chọn những điều tốt đẹp cho chính mình và cho mọi người, hạn chế tối đa mặc cảm tội lỗi và ước muốn tự tử.

Cảm ơn bác sĩ về những lời khuyên hữu ích trên.

Nguồn: Báo doanhnhanplus.vn

Trầm cảm ở thanh thiếu niên do đâu?

Trầm cảm là một rối loạn tâm lý gây nên tâm trạng buồn rầu, chán nản, mệt mỏi, uể oải, mất hứng thú kéo dài. Tình trạng này lặp đi lặp lại trong một thời gian dài sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho người mắc như: suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ, các rối loạn tâm thần khác khiến người bệnh tìm cách tự tử.

Trầm cảm ở thanh thiếu niên có thể đến từ các nguyên nhân như:

• Thanh thiếu niên trầm cảm do áp lực từ cuộc sống, gia đình, xã hội: Những áp lực từ việc học hành, từ các mối quan hệ bạn bè, quan hệ xã hội cũng như việc dạy dỗ từ gia đình, nhà trường gây cho các em thanh thiếu niên cảm giác căng thẳng, stress, mệt mỏi, áp lực lớn và kéo dài sẽ khiến các em bị trầm cảm
• Do tâm sinh lý thay đổi gây trầm cảm ở thanh thiếu niên: Ở tuổi thanh thiếu niên là giai đoạn các em đang dậy thì, tâm sinh lý ở giai đoạn này đang thay đổi nên các em chưa có đủ khả năng nhận thức toàn diện về một vấn đề gặp phải. Các em dễ bị ảnh hưởng bởi những suy nghĩ tiêu cực, ảnh hưởng đến cảm xúc và hành vi cá nhân. Nếu không được định hướng đúng thì những suy nghĩ và hành vi tiêu cực sẽ ám ảnh các em gây nên những hành động đáng tiếc
• Nguyên nhân sinh học: Các chất dẫn truyền thần kinh có nhiệm vụ dẫn truyền các tín hiệu tới các thành phần khác của não bộ và cơ thể. Khi các chất dẫn truyền này bị biến đổi hoặc hư hại thì chức năng cảm thụ của hệ thần kinh cũng bị thay đổi dẫn đến trầm cảm
• Đặc điểm di truyền: Những người có người thân bị trầm cảm thường có nguy cơ mắc trầm cảm cao hơn những người bình thường
• Ám ảnh những đau thương từ lúc nhỏ cũng là nguyên nhân khiến thanh thiếu niên bị trầm cảm
• Những việc đau thương thời thơ ấu như bị lạm dụng thể xác và tinh thần, người thân qua đời,… gây thay đổi trong não bộ, khiến các em thanh thiếu niên dễ bị trầm cảm
• Thanh thiếu niên trầm cảm do lối sống không lành mạnh: Những thói quen xấu ở tuổi thanh thiếu niên như lười vận động, nghiện điện tử, thức khuya, ăn uống không điều độ, sử dụng các loại chất kích thích… là những nguyên nhân gây suy giảm thể chất, suy nhược thần kinh dẫn đến trầm cảm

Xem thêm bài viết sau: Chứng trầm cảm ở trẻ nhỏ!

Dấu hiệu trầm cảm ở thanh thiếu niên

Cơ thể mệt mỏi, uể oải là dấu hiệu bệnh trầm cảm ở thanh thiếu niên

Khi mắc trầm cảm các em thanh thiếu niên thường có biểu hiện mệt mỏi, chán nản, không muốn làm việc gì cả. Cơ thể uể oải, thiếu sức sống mà đi khám thì không phát hiện ra bệnh gì cả

Hay cáu giận vô cớ

Khi bị trầm cảm các em thanh thiếu niên thường phải vật lộn với cảm xúc của bản thân, cảm giác chán nản khiến chúng thường có xu hướng nóng tính hơn, dễ nổi cáu vô cớ, đập phá đồ đạc, la hét…

Dấu hiệu trầm cảm ở thanh thiếu niên thường thấy là mất hứng thú trong công việc và sở thích

Mắc trầm cảm khiến các em thanh thiếu niên không còn cảm giác hứng thú với bất cứ công việc gì, ngay cả những công việc yêu thích trước kia. Nếu cha mẹ thấy các em có biểu hiện này, luôn hờ hững với tất cả mọi việc thì cần quan tâm chú ý các em hơn vì rất có thể đây là biểu hiện của chứng bệnh trầm cảm ở thanh thiếu niên

Luôn có cảm giác bản thân không có giá trị, vô dụng

Trầm cảm khiến các em thanh thiếu niên luôn có những suy nghĩ bi quan, tự ti, luôn cảm thấy bản thân kém cỏi, vô dụng và nguy hiểm hơn là suy nghĩ tự tử để giải thoát bản thân, giảm gánh nặng cho mọi người.

Biểu hiện thích ở một mình, không muốn tiếp xúc với mọi người, xã hội

Nếu thấy các em độ tuổi thanh thiếu niên có biểu hiện tách rời ra khỏi bạn bẻ, xã hội, chỉ thích ở một mình thì cần chú ý vì đây là biểu hiện của căn bệnh trầm cảm

Ngoài các biểu hiện trên thì còn các biểu hiện khác như:

• Cảm thấy bồn chồn, lo lắng trong người, đứng ngồi không yên
• Tự làm thương bản thân như lấy dao rạch vào cơ thể, châm lửa đốt…
• Suy nghĩ, cử chỉ, nói năng trở nên chậm chạp
• Khó tập trung và ghi nhớ mọi thứ
• Xuất hiện các hiện tượng đau cơ, đau tức ngực, khó thở mà không rõ nguyên nhân
• Luôn có ý định tự tử, lập kế hoạch tự tử và cô gắng tự tử

Có thể bài viết sau bạn muốn đọc: Phác đồ điều trị trầm cảm

Trên đây là những dấu hiệu trầm cảm ở thanh thiếu niên, các bậc cha mẹ, thầy cô giáo cần quan tâm các em hơn để sớm nhận biết ra chứng bệnh này đồng thời có phương pháp giúp đỡ các em, tránh để xảy ra những hậu quả đáng tiếc.

Trầm cảm là gì?

Trầm cảm là một chứng rối loạn tâm thần gây nên cảm giác chán nản, mất hứng thú kéo dài. Trầm cảm sẽ ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm nhận và cách hành xử của bạn từ đó dẫn đến những vấn đề đa dạng về tinh thần và thể chất.

Nếu nỗi buồn kéo dài, dai dẳng trong một khoảng thời gian sẽ khiến người bệnh khó có thể tập trung làm việc hoặc vui vẻ với gia đình, bạn bè. Trong nhiều trường hợp nghiêm trọng, trầm cảm có thể dẫn người bệnh đến ý định tự tử.

>> Rõ hơn về trầm cảm qua bài viết: Tổng quan chung về chứng trầm cảm

Thực trạng trầm cảm ở học sinh, sinh viên

Theo thống kê của bệnh viện tâm thần trung ương thì trong tổng số 5.000 người có biểu hiện bất bình thường đến khám, tư vấn thì có đến 30% là học sinh, sinh viên. Còn theo điều tra của bệnh viện nhi TW tại một số trường học thì cũng có tới 20% học sinh có biểu hiện lo lắng, rối loạn tâm trí, hay còn gọi là trầm cảm. Và các con số này đều có xu hướng tăng thêm theo thời gian

Còn theo một cuộc khảo sát trên 1.727 học sinh THCS tại hà nội thì có 25.76% học sinh có vấn đề về sức khỏe tâm thần. Và 20,65% học sinh lớp 1 có lo âu học đường ở mức độ vừa, trong đó tình huống kiểm tra kiến thức trên lớp học là nguyên nhân lớn nhất.

Đó là các con số ở học sinh còn ở sinh viên thì một số nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra thế hệ sinh viên ngày nay có nguy cơ bị lo âu và trầm cảm rất cao. Nguyên nhân chủ yếu là do các em chưa chuẩn bị sẵn tinh thần cho cuộc sống sinh viên, cùng với đó là các vấn đề về tiền bạc và cơ hội việc làm bị giảm đi. Ngoài ra sinh viên bị trầm cảm còn do lạm dụng chất hóa học, chất kích thích, lối sống không lành mạnh…

>> Nhận diện trầm cảm qua bài viết: Dấu hiệu trầm cảm ở trẻ

Những nguyên nhân gây nên trầm cảm ở học sinh, sinh viên

Trầm cảm ở học sinh, sinh viên do áp lực học hành, thi cử

Áp lực từ kết quả học tập cùng với sự kỳ vọng từ gia đình, xã hội khiến các em luôn cảm thấy có gánh nặng đè lên vai, đặc biệt là khi kết quả học tập, thi cử không như ý các em sẽ sinh ra chán nản, buồn bã, cảm thấy thất vọng về bản thân, lâu dần sẽ dẫn tới trầm cảm.

Thói quen sống thiếu lành mạnh cũng gây trầm cảm ở học sinh, sinh viên

Những thói quen xấu như thức đêm muộn, ăn uống không đủ chất, hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng các chất kích thích quá đà, không tập luyện thể dục thể thao, nghiện chơi điện tử… đều ảnh hưởng đến sức khỏe não bộ, gây suy nhược thần kinh dẫn, rối loạn tâm thần dẫn đến trầm cảm

Tình trạng bạo lực học đường khiến học sinh, sinh viên bị trầm cảm

Tình trạng bạo lực học đường luôn là vấn nạn nhức nhối trong trường học, việc bắt nạt bạn cùng lớp, cùng trường thường xuyên xảy ra dưới nhiều hình thức khác nhau. Không chỉ bạo lực về mặt thể chất mà còn  cả về mặt tinh thần. Các em bị bắt nạt thường có cảm giác sợ hãi khi đến lớp, luôn phải suy nghĩ cách đối phó với những kẻ bắt nạt mình dẫn đến trạng thái căng thẳng, lo sợ. Ngoài ra khi bị các bạn học trêu chọc, tẩy chay, xa lánh, cô lập… các em sẽ tự thu mình lại, không muốn tiếp xúc, chia sẻ với ai, lâu dần sẽ khiến các em bị trầm cảm

Thiếu sự quan tâm chăm sóc của gia đình, bạn bè

Với các em học sinh thì đây là độ tuổi thay đổi tâm sinh lý nên các em rất nhạy cảm, chỉ cần một thay đổi nhỏ trong cuộc sống cũng khiến các em bị kích động, tâm lý trở nên bất ổn, suy nghĩ nhiều dẫn đến căng thẳng, mệt mỏi

Ở sinh viên thì những sang chấn tâm lý sau khi chia tay người yêu, đặc biệt là ở các bạn nữ khiến tinh thần suy sụp, suy nghĩ tiêu cực dẫn đến hành vi tự sát

Một số biểu hiện trầm cảm của học sinh, sinh viên

• Biểu hiện mất ngủ: Đây là biểu hiện phổ biến nhất khi học sinh, sinh viên bị trầm cảm, khi đó người bệnh thường khó vào giấc ngủ hoặc tỉnh dậy vào giữa giấc và cuối giấc sau đó rất khó để ngủ lại
• Biểu hiện chán ăn: Khi căng thẳng thần kinh, stress sẽ khiến người bệnh mất cảm giác ăn ngon, lâu dần dẫn đến chán ăn
• Mệt mỏi: Khi mắc trầm cảm các em học sinh, sinh viên thường có biểu hiện mệt mỏi, uể oải, nhất là vào các buổi sáng. Đến buổi chiều cảm giác mệt mỏi này có thể giảm hơn chút ít nhưng vẫn còn rõ rệt. Cảm giác mệt mỏi này là nguyên nhân khiến các em học sinh, sinh viên học hành sa sút
• Gặp khó khăn khi tập trung vào việc gì đó: Bị mắc trầm cảm khiến các em học sinh, sinh viên khó có thể tập trung vào một việc gì đó, khó có thể ghi nhớ… dẫn đến kết quả học tập giảm sút.
• Luôn nghĩ bản thân mình kém cỏi, vô dụng, ý nghĩ chán nản, buông xuôi: Người bệnh mắc trầm cảm thường có suy nghĩ bi quan về bản thân, luôn cảm thấy bản thân mình vô dụng, kém cỏi từ đó có ý nghĩ buông xuôi mọi thứ, thậm chí là có cả ý định tự tử
• Cảm giác buồn rầu, khó chịu, dễ cáu gắt: Tâm lý không ổn định, căng thẳng, mệt mỏi khiến người bệnh khó chịu, dễ cáu gắt với cả những vấn đề bình thường
• Biểu hiện bứt rứt, lo lắng vô cớ: Khi mắc trầm cảm thì người bệnh thường đứng ngồi không yên, luôn có cảm giác bứt rứt, khó chịu và thường xuyên cảm thấy lo lắng không có lý do
• Người bệnh có ý định muốn chết hoặc có hành vi tự sát: Các em học sinh, sinh viên bị trầm cảm sẽ có tất cả các triệu chứng như mất ngủ, mệt mỏi, căng thẳng, khó tập trung…và đặc biệt là tâm trạng bi quan, suy nghĩ tiêu cực, muốn chết đi cho nhẹ gánh từ đó ý định tự sát cứ ám ảnh trong đầu và gây nên những hậu quả đáng tiếc.

>> Có thể bạn muốn tìm hiểu nội dung sau: Chữa bệnh trầm cảm ở đâu?

Giải pháp mới giúp giảm căng thẳng và trầm cảm ở học sinh, sinh viên

Những nghiên cứu mới trong thời gian gần đây đã phát hiện, hệ vi khuẩn chí đường ruột có khả năng tác động lên trạng thái tâm lý, cảm xúc. Đường ruột của chúng ta được ví như là một bộ não thứ 2, có liên hệ chặt chẽ với hệ thần kinh trung ương thông qua 400-600 triệu tế bào thần kinh. Bằng chứng của mối liên hệ này bạn có thể cảm nhận thấy triệu chứng nóng, bồn chồn ở bụng khi lo lắng, hồi hộp, hoặc có trường hợp có thể xuất hiện tình trạng đau bụng, táo bón, tiêu chảy, buồn nôn, khó tiêu, chán ăn hoặc ăn nhiều không kiểm soát…khi bị căng thẳng hoặc lo âu quá mức. Vi khuẩn có lợi ở đường ruột có thể tham gia vào tín hiệu thần kinh từ ruột tới não thông qua việc điều chỉnh ngưỡng điện thế sinh lý giữa các tế bào thần kinh và sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin (chất này giúp tâm trạng vui vẻ, hạnh phúc, có hứng thú và tập trung làm việc).

Những lợi khuẩn đặc biệt này được Giáo sư J.Cryan và cộng sự định nghĩa là psychobiotics – lợi khuẩn tốt cho tâm thần. Một công thức psychobiotics bạn có thể tham khảo sử dụng là Ecologic Barrier, được nghiên cứu và phát triển bởi WinClove – một đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu vi sinh trên thế giới, có trụ sở tại Amsterdam, Hà Lan.

Năm 2019, Papalini và cộng sự đã tiến hành nghiên cứu trên 58 tình nguyện viên để đánh giá tác động bảo vệ của Ecologic Barrier trước sự tấn công của stress. Kết quả cho thấy, những người sử dụng Ecologic Barrier liên tục trong 4 tuần khi phải đối diện với stress thì có hiệu suất làm việc và khả năng ghi nhớ tốt hơn. Đồng thời, việc bổ sung lợi khuẩn này cũng tác động tích cực tới chức năng nhận thức. Một nghiên cứu khác trên 71 bệnh nhân có triệu chứng trầm cảm do Chawan và cộng sự tiến hành năm 2018 cũng cho thấy, bổ sung Ecologic Barrier làm giảm đáng kể triệu chứng trầm cảm và mức độ trầm cảm.

Ecologic Barrier được sản xuất theo công nghệ PROBIOACT độc quyền của WinClove – Hà Lan, giúp đảm bảo số lượng lợi khuẩn sống sót tới ruột và hoạt hóa ngay để phát huy hiệu quả cao nhất.

Hiện nay, Ecologic Barrier được ứng dụng để góp phần ngăn ngừa và giúp giảm triệu chứng căng thẳng, lo âu, trầm cảm trên nhiều quốc gia trên thế giới. Năm 2018, Ecologic Barrier đã chính thức có mặt tại Việt Nam với tên thương mại là Cerebio. Ưu điểm của Cerebio là có thể sử dụng lâu dài, an toàn cho trẻ em từ trên 1 tuổi, không gây tác dụng phụ trên gan, thận hay thần kinh trung ương như các loại thuốc chống trầm cảm.

Tình trạng trầm cảm ở học sinh hiện nay

Trầm cảm là một loại rối loạn ảnh hưởng tới tâm trạng, gây ra cảm giác buồn bã và mất hứng thú liên tục, dai dẳng kéo dài. Trầm cảm thường ảnh hưởng tiêu cực đến cảm nhận, suy nghĩ và hành xử, cùng với một loại các vấn đề khác về cảm xúc và thể chất của người mắc. Người bệnh có thể gặp khó khăn khi thực hiện các hoạt động thường ngày, và đôi khi họ cảm thấy cuộc sống này không đáng sống. Người mắc trầm cảm không dễ dàng thoát ra khỏi cảm giác tiêu cực này. Điều trị chứng bệnh này cần rất nhiều thời gian và công sức.

Theo một số báo cáo về sức khỏe vị thành niên thế giới thì trầm cảm là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh tật và tàn tật ở độ tuổi vị thành niên, là độ tuổi từ 10 – 19 tuổi và hơn một nửa các rối loạn tâm thần xuất hiện trước 14 tuổi nhưng thường bị bỏ qua. Trung bình cứ 10 trẻ thì có 1 trẻ bị trầm cảm khi 16 tuổi.

Ở Việt Nam thì có hơn 19% học sinh bậc tiểu học và trung học có vấn đề về sức khỏe tâm thần chung. Trong số các ca tự sát thì có đến 10% thuộc lứa tuổi từ 10-17. Nguyên nhân cũng đến từ các tác động của cuộc sống, những áp lực từ việc học hành, thi cử, gánh nặng từ kì vọng của gia đình. Những áp lực này các em không thể giải tỏa được dễ dẫn đến trầm cảm và có suy nghĩ tự tử

Những triệu chứng trầm cảm ở học sinh

Một số dấu hiệu trầm cảm ở học sinh thường thấy là:

• Mất ngủ kéo dài: có thể mất ngủ đầu giấc, giữa giấc, cuối giấc và không thể ngủ lại được nữa . Nếu trầm cảm nặng sẽ mất ngủ toàn bộ
• Luôn có cảm giác mệt mỏi, uể oải
• Mất mọi quan tâm đến công việc, giải trí, sở thích cá nhân: Không có hứng thú hoặc ít hứng thú với các hoạt động xung quanh mình, ngay cả những sở thích cá nhân mà trước đây rất thích
• Luôn cảm thấy buồn rầu, dễ bực tức, khó chịu, dễ cáu gắt ngay cả với một việc rất bình thường
• Có cảm giác mình vô dụng, muốn buông xuôi mọi việc dẫn đến chán nản không muốn học hành hay làm việc gì
• Không thể tập trung vào việc vào việc gì cụ thể, khó ghi nhớ, kết quả học tập giảm sút
• Luôn cảm thấy bứt rứt, lo lắng vô cớ, không thể ngồi yên một chỗ
• Cơ thể thường xuất hiện các rối loạn như: đau đầu, đau bụng, đau ngực, đau cơ, ra nhiều mồ hôi… mà đi khám không tìm ra nguyên nhân

Nguyên nhân trầm cảm ở học sinh

Yếu tố xã hội

Thường thì trầm cảm là kết quả của nhiều yếu tố kết hợp, tuy nhiên yếu tố xã hội có thể coi là nguyên nhân khởi phát một giai đoạn trầm cảm ở học sinh và được coi là yếu tố nguy cơ kể đối với việc duy trì rối loạn trầm cảm ở lứa tuổi học đường

Xã hội hiện đại, ngày càng phát triển đi cùng với đó là những lo toan bộn bề, áp lực sinh tồn, những điều này không những ảnh hưởng tới người lớn mà còn ảnh hưởng tới cả thế hệ trẻ trong đó có các em học sinh. Các em học sinh đang trong giai đoạn phát triển mà đã chịu nhiều áp lực gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển tâm lý, dễ dẫn đến trầm cảm.

Do áp lực học tập, thi cử

Những áp lực, căng thẳng từ việc học hành, thi cử khiến các em lo lắng, bất ổn tinh thần cộng với gánh nặng từ sự kỳ vọng của thầy cô và gia đình khiến các em dễ lâm vào tình trạng stress. Ở tuổi của các em sẽ thường nghĩ rằng người lớn đã áp đặt quá mức, không thấu hiểu cảm giác của các em dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực, chán sống và có thể dẫn đến tự tử…

Lối sống thiếu lành mạnh

Những thói quen sống không không lành mạnh ở học sinh như thức đêm, nghiện chơi điện tử, hút thuốc, uống rượu, lười vận động thể dục thể thao sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe cũng như chất lượng học hành của các em. Sức khỏe giảm sút khiến cơ thể và não bộ luôn cảm thấy mệt mỏi, uể oải, tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến cảm giác chán nản cùng với những rối loạn tâm thần khác. Đây là một trong những mắt xích của vòng xoắn bệnh lý trầm cảm ở học sinh.

Thiếu sự quan tâm của gia đình, bạn bè 

Lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang phát triển tâm sinh lý nên các em rất nhạy cảm với các thay đổi xung quanh mình. Những vấp ngã trong cuộc sống như thất tình, tình bạn tan vỡ, thi trượt, kết quả học tập không như kỳ vọng… cũng khiến các em bị stress, trầm cảm. Đặc biệt những lúc như vậy mà các em lại không nhận được sự quan tâm đầy đủ, cảm thông của gia đình, bạn bè thì tình trạng stress này càng trở nên tồi tệ hơn.

Bạo lực học đường 

Ngày nay tình trạng bạo lực học đường, nạn bắt nạt bạn cùng lớp ngày càng phổ biến, dưới nhiều hình thức khác nhau, không những bạo lực bằng thể chất mà còn bạo lực về tinh thần.  Tình trạng sử dụng mạng xã hội để bêu rếu, nói xấu các bạn cùng lớp, cùng trường trở nên phổ biến. Bên ngoài thì nạn nhân bị trêu chọc, tẩy chay, cô lập, không có ai chơi cùng, thậm chí là bị đánh đập hội đồng. Điều này ảnh hưởng vô cùng lớn đến tâm lý của các em, khiến các em sợ hãi, lo lắng, ám ảnh khi đi học, luôn phải nghĩ cách để đối phó với kẻ bắt nạt dẫn đến trầm cảm. Các bạn xa lánh khiến các em cảm thấy bị tách rời với tập thể, tách rời với xã hội, lâu dần sẽ hình thành những suy nghĩ tiêu cực, ảnh hưởng đến cuộc sống, việc học hành của các em.

Giải pháp giúp học sinh tránh bị trầm cảm

• Để giúp các em học sinh tránh bị trầm cảm học đường thì gia đình và nhà trường có thể giúp các em:
• Không nên tạo áp lực học hành quá lớn cho các em, tạo cho các em tình thần thoải mái, hứng thú khi học tập…
• Giúp các em có một lối sống lành mạnh, tránh xa các tệ nạn cũng như các loại chất kích thích
• Quan tâm đến các em nhiều hơn đồng thời chia sẻ với các em những vấn đề trong cuộc sống, hướng dẫn các em thoát khỏi những vấn đề rắc rối gặp phải
• Nhà trường cần quan tâm tới các em học sinh nhiều hơn, không để xảy ra nạn bảo lực học đường

Bên cạnh đó, hiện nay trên thị trường đã có một sản phẩm probiotics (men vi sinh) có tên gọi Cerebio (tên quốc tế là Ecologic Barrier) được thiết kế chuyên biệt cho việc hỗ trợ cải thiện sức khỏe đường ruột, tăng cường miễn dịch và đặc biệt là giúp cải thiện tâm trạng, giảm các triệu chứng liên quan tới stress, lo âu, trầm cảm rất tốt. Chế phẩm này bao gồm 8 chủng probiotics được phân loại là “probiotic tâm trạng” vì chúng chứng minh được khả năng tác động tích cực lên trạng thái tâm lý và chức năng não bộ nhờ tăng sản xuất chất serotonin (còn gọi là hormon hạnh phúc); đồng thời có thể điều chỉnh tín hiệu thần kinh từ ruột lên não thông qua trục não – ruột. Men vi sinh là một chế phẩm có độ an toàn cao, thân thiện với người sử dụng nên có thể sử dụng thường xuyên để giúp ngăn giừa và giảm nguy cơ trầm cảm ở trẻ em.

Trầm cảm học sinh là gì?

Trầm cảm là một chứng rối loạn tâm trạng, khiến chúng ta có cảm giác buồn và mất hứng thú kéo dài dai dẳng. Chứng trầm cảm sẽ ảnh hưởng đến cách bạn cảm nhận, suy nghĩ, hành xử và có thể dẫn đến những vấn đề đa dạng về tinh thần và thể chất. Nếu nỗi buồn kéo dài trong nhiều ngày hoặc nhiều tuần, nó có thể khiến bạn khó làm việc hoặc vui vẻ với gia đình hoặc bạn bè, thậm chí trong những trường hợp nghiêm trọng, chứng trầm cảm có thể dẫn bạn đến ý định tự tử. Hiện nay thì tình trạng trầm cảm ở học sinh ngày càng gia tăng và hậu quả để lại cũng vô cùng nghiêm trọng. Gia đình và nhà trường cần có biện pháp quan tâm hỗ trợ các em kịp thời, tránh xảy ra những trường hợp đáng tiếc.

Tìm hiểu chi tiết về chứng bệnh trầm cảm tại bài viết: Tổng quan về trầm cảm

Trầm cảm ở học sinh do đâu

Trầm cảm ở học sinh không bắt nguồn từ nguyên nhân đơn thuần mà nó là một nhóm các vấn đề được kết hợp với nhau tác động đến từng cá nhân:

Nguyên nhân thứ nhất gây nên trầm cảm ở học sinh phải nói đến là do nguyên nhân khách quan: Trầm cảm ở học sinh cũng xuất phát từ những áp lực cuộc sống, những đòi hỏi về sinh tồn, điều này không những ảnh hưởng đến người lớn mà cả trẻ em vẫn phải chịu chung áp lực đó. Học sinh đang ngày càng chịu sự kỳ vọng lớn đến từ cha mẹ, chính vì thế càng ngày các bậc phụ huynh càng quan tâm đến việc học hành, sinh hoạt của trẻ hơn. Việc đặt quá nhiều kỳ vọng vào con trẻ nhưng không biết đồng hành cùng con, quan tâm trẻ không đúng cách thì sẽ vô hình tạo áp lực cho trẻ khiến trẻ dễ mắc phải chứng trầm cảm. Áp lực từ bài vở, từ các kỳ thi, áp lực từ sự kỳ vọng kết quả học tập của gia đình đè nặng khiến các em học sinh mệt mỏi, tâm trí hỗn loạn, sợ hãi, tình trạng này kéo dài sẽ đẩy các em đến trầm cảm và những hậu quả nguy hiểm khác đều có thể xảy ra.

Nguyên nhân thứ hai dẫn đến trầm cảm ở học sinh do nguyên nhân chủ quan: Đó là khả năng chống lại những áp lực, những sang chấn tâm lý, khả năng đối phó với những stress của mỗi cá nhân. Nếu cá nhân nào có khả năng này tốt thì sẽ khó bị trầm cảm hơn, còn khả năng chống lại những áp lực kém thì nguy cơ mắc trầm cảm cao hơn.

Nguyên nhân thứ ba khiến học sinh bị trầm cảm là do yếu tố di truyền: Gia đình nào có bố mẹ mà mắc trầm cảm thì con cái cũng có thể bị ảnh hưởng, khả năng mắc trầm cảm của trẻ cũng cao hơn bình thường

Ngoài ra trầm cảm ở học sinh còn có nguyên nhân từ sự thay đổi tâm sinh lý trong quá trình dậy thì, khi đó các hormon thay đổi ảnh hưởng đến tinh thần và hành vi của các em. Sự thay đổi tâm sinh lý cộng với áp lực từ việc học hành, thi cử khiến các em không kiểm soát được suy nghĩ cũng như hành vi của mình, dễ dẫn đến trầm cảm

Các thói quen xấu như thức khuya, hút thuốc, sử dụng các chất kích thích, nghiện game… cũng khiến các em dễ rơi vào trạng thái tiêu cực, trạng thái này ở mức độ cao sẽ dẫn tới bệnh lý trầm cảm. Nguy hiểm hơn là chứng bệnh trầm cảm này có nguy cơ tái phát rất cao, đợt sau còn nặng hơn đợt trước và có thể dẫn đến tình trạng tử tự.

Dấu hiệu trầm cảm ở học sinh

Trầm cảm ở học sinh thường có các dấu hiệu sau:

Luôn có cảm giác bản thân vô giá trị: Ở độ tuổi học sinh mà con bạn luôn có cảm giác bản thân vô dụng, cuộc sống không có giá trị gì thì các bậc phụ huynh nên cảnh giác vì rất có thể con bạn đã mắc phải chứng bệnh trầm cảm

Luôn có cảm giác buồn mà không có lý do: Tình trạng các em học sinh có biểu hiện ảm đạm, trầm lắng mà không có lý do chính đáng, đồng thời tần suất xảy ra tình trạng này là liên tục thì các bậc cha mẹ cần chú ý quan tâm, tìm hiểu và giúp đỡ con vượt qua trạng thái này vì rất có thể trạng thái này cảnh báo con bị trầm cảm.

Luôn cảm thấy tức giận: Ở học sinh phần lớn thời gian các em chủ yếu là học tập, vừa học tập vừa vật lộn với cảm xúc của con người vì vậy khi cảm thấy chán nản các em sẽ có xu hướng dễ tức giận hơn, sẽ có những hành động như la hét, đập phá, chống đối… tình trạng này nặng hơn sẽ dẫn đến trầm cảm

Luôn có cảm giác mệt mỏi: Nếu thấy các em học sinh luôn có biểu hiện mệt mỏi và tình trạng này còn kéo dài mãi không khỏi thì cha mẹ và thầy cô nên chú ý vì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo căn bệnh trầm cảm đang đến gần các em hơn

Thích ở một mình: Bất kể ai đều cũng muốn có không gian riêng tư cho bản thân, đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh. Tuy nhiên nếu thấy trẻ tự tách mình ra khỏi bạn bè, gia đình, người thân và xã hội thì đây là dấu hiệu cảnh báo trẻ có thể đang mắc trầm cảm và cần được giúp đỡ.

Mất hứng thú trong công việc, sở thích: Khi thấy trẻ mất hứng thú với tất cả các công việc, kể cả các công việc trước đây mà trẻ cực kỳ yêu thích, mất hứng thú và tự rút lui khỏi các hoạt động tập thể, có cảm giác như những thứ đó gây phiền toái chúng thì rất có thể đây là biểu hiện trẻ bị đang gặp vấn đề, rất có thể là trầm cảm.

Luôn bị ám ảnh bởi việc tự tử hoặc cái chết: Ở tuổi học sinh là giai đoạn trẻ đang phát triển cả tâm lý lẫn sinh lý, nếu các câu chuyện của trẻ chỉ xoay quanh việc tự tử, cái chết, tự sát thì cha mẹ không được bỏ qua dấu hiệu này và nên hành động nhanh chóng giúp trẻ thoát ra khỏi tình trạng bất ổn tâm lý này. Dấu hiệu này cực kỳ nguy hiểm cảnh báo trẻ bị mắc trầm cảm.

Ngoài các dấu hiệu trên thì còn có các dấu hiệu khác cảnh báo tình trạng trầm cảm ở học sinh như: Luôn có thái độ thù địch với cha mẹ và xã hội, trở lên thèm ăn hơn, thay đổi thói quen ngủ… Lúc này phụ huynh và nhà nhà trường cần quan tâm đến các em hơn, có các biện pháp phù hợp đồng hành và chia sẻ cùng các em, giúp các em thoát khỏi tình trạng tâm lý bất ổn này, tránh các hậu quả nghiêm trọng do trầm cảm ở học sinh mang lại.