Một nghiên cứu mới ủng hộ giả thuyết về mối liên hệ giữa sự mất cân bằng hệ khuẩn chí đường ruột và rối loạn phổ tự kỷ (ASD) – căn bệnh đang có xu hướng gia tăng trên toàn cầu nhưng căn nguyên vẫn chưa được biết rõ.
Một lượng lớn bằng chứng ủng hộ cho giả thuyết về mối liên hệ giữa rối loạn hệ khuẩn chí đường ruột và bệnh tự kỉ. Có rất nhiều bệnh nhân mắc rối loạn phổ tự kỉ bị mất cân bằng hệ khuẩn chí đường ruột như thiếu hụt lợi khuẩn Bifidobacterium longum và dư thừa hại khuẩn Clostridium spp., Candida albicans – điều này có thể liên quan tới tình trạng viêm ruột và tăng tính thấm hàng rào biểu mô ruột non. Ngoài ra, bệnh tiêu hóa mắc kèm và rối loạn hệ khuẩn chí đường ruột phổ biến hơn ở trẻ mắc tự kỉ. Mặc dù vậy, các cơ chế liên quan và đóng góp của hệ khuẩn chí đường ruột vào sự phát triển hội chứng tự kỉ còn chưa được hiểu rõ.
Tuy nhiên, một bước tiến có thể mang tính quyết định đã được thực hiện. Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science Advances, một nhóm nghiên cứu đã so sánh hệ vi sinh vật đường ruột của 39 trẻ bị rối loạn phổ tự kỉ (ASD) với 40 trẻ bình thường ở cùng độ tuổi và giới tính. Phân tích đầu tiên cho thấy sự khác biệt về 18 loài vi khuẩn giữa hai nhóm này nhưng không thể giải thích vai trò chính xác của hệ vi sinh vật đường ruột trong sự phát triển của bệnh. Để kiểm soát sự đa dạng của hệ khuẩn chí đường ruột giữa những cá thể khác nhau, các nhà nghiên cứu đã phát triển một chiến lược bao gồm ghép cặp mỗi bệnh nhân ASD với một đối chứng dựa trên hồ sơ trao đổi chất của hệ vi khuẩn chí đường ruột. Một nhóm thuần tập gồm 65 cặp đã được tạo ra, phân tích metagenomic quần thể vi sinh vật được thực hiện để xác định các con đường trao đổi chất khác nhau giữa hai nhóm.
Trong 96 con đường trao đổi chất liên quan tới bệnh tự kỉ, có 5 con đường liên quan tới thải độc đường ruột bị thiếu hụt đáng kể so với nhóm chứng, và 8 enzym liên quan tới phân hủy độc tố trong thuốc trừ sâu, phụ gia thực phẩm. Các nhà nghiên cứu tin rằng, sự suy giảm chức năng thải độc này ở trẻ tự kỉ góp phần vào rối loạn chức năng ti thể, có thể ảnh hưởng tới tất cả các mô, bao gồm mô não. Dựa trên những dữ liệu này, các nhà nghiên cứu đã xây dựng một mô hình chẩn đoán có khả năng phân biệt trẻ ASD với các đối chứng với độ chính xác 88%.
Hệ khuẩn chí đường ruột mất cân bằng có thể đóng vai trò trong bệnh tự kỉ
Sự tăng tính thấm đường ruột
Phát hiện này có thể giải thích tại sao trẻ em bị ASD rất dễ bị tổn thương bởi các chất độc từ môi trường và cho thấy rằng quá trình giải độc đường ruột bị suy giảm ở bệnh nhân ASD có thể liên quan đến sự phát triển của bệnh. Tuy nhiên, lý do của sự thiếu sót trong giải độc vi sinh vẫn chưa rõ ràng. Một giả thuyết chỉ ra rằng rối loạn sinh học đường ruột, bằng cách làm tăng tính thấm của ruột, cho phép các chất độc trong môi trường xâm nhập vào máu. Bên cạnh các tác động khác, những chất độc này có thể làm thay đổi các ty thể trong não. Theo các tác giả của nghiên cứu, giả thuyết này nếu được xác nhận có thể mở đường cho các chiến lược điều trị mới nhằm khôi phục khả năng giải độc của vi sinh vật ở bệnh nhân ASD.
Nguồn:
Zhang M, Chu Y, Meng Q et al. A quasi-paired cohort strategy reveals the impaired detoxifying function of microbes in the gut of autistic children. Sci. Adv. 2020; 6 : eaba3760
Tư vấn trực tuyến