Trầm cảm người già thường không được chú ý

Khi nhắc đến trầm cảm hầu hết mọi người đều nghĩ đến trầm cảm ở phụ nữ sau sinh, trầm cảm ở các đối tượng khác đặc biệt là ở người già thường không được chú ý và thường nhầm lẫn với triệu chứng của các bệnh lý khác.

Trầm cảm ở người cao tuổi khó chẩn đoán

Người bị trầm cảm triệu chứng lâm sàng kéo dài ít nhất hai tuần, trong đó tâm trạng của họ bị ảnh hưởng trong hầu hết các ngày và giảm hiệu suất trong hầu hết các hoạt động. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Tăng cân hoặc giảm cân
• Mất ngủ
• Mệt mỏi
• Cảm giác vô giá trị hoặc cảm giác tội lỗi
• Khó tập trung
• Trong trường hợp trầm cảm nghiêm trọng, trầm cảm nặng thì có các triệu chứng suy nghĩ của cái chết hoặc hành vi tự sát

Vấn đề ở đây là, trầm cảm ở người già có thể khó chẩn đoán hơn bởi vì các triệu chứng trầm cảm có thể bị nhầm lẫn hoặc xảy ra cùng với triệu chứng của các bệnh lý khác.

Người già các cơ quan bắt đầu lão hóa chính vì vậy họ cần được quan tâm và chăm sóc y tế cho dù có bị trầm cảm hay không? Đặc biệt là các bác sĩ thường bỏ qua các triệu chứng trầm cảm dẫn đến sự gia tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh trầm cảm hoặc bệnh khác. Và kết quả trầm cảm không được chuẩn đoán và điều trị đúng khiến bệnh trở nghiêm trọng thậm chí có thể kết thúc là cái chết.

Điều trị trầm cảm cho người cao tuổi

Tâm lý trị liệu

Tâm lý trị liệu cũng là một điều trị quan trọng cho bệnh trầm cảm, mặc dù nó thường bị bỏ qua ở những bệnh nhân lớn tuổi. Việc một chuyên gia tâm lý được đào tạo để lắng nghe và cung cấp hỗ trợ có thể cực kỳ quan trọng trong điều trị trầm cảm ở người cao tuổi. Bên cạnh đó, việc được quan tâm chăm sóc, tò chuyện thường xuyên từ những người thân cũng là một phương pháp trị liệu tâm lý hiệu quả đối với người lớn tuổi.

Thuốc chống trầm cảm

Chọn thuốc chống trầm cảm cho bệnh nhân lớn tuổi có thể phức tạp. Họ thường có nhiều loại thuốc khác nhau cho các vấn đề y tế khác. Và việc lựa chọn thuốc cho người bệnh, các bác sĩ cần phải tính đến các tương tác thuốc và tác dụng phụ bên cạnh đó là việc tác dụng của thuốc chống trầm cảm ở bệnh nhân lớn tuổi thường chậm hơn chính vì vậy sử dụng thuốc chống trầm cảm nào để lựa chọn là điều bác sĩ phải cân nhắc.

Các bác sĩ cần biết tất cả loại thuốc người bệnh đang dùng – bao gồm vitamin, thảo mộc, thuốc bổ và thuốc không bán theo toa. Và điều quan trọng cần nhớ là tất cả các thuốc chống trầm cảm có thể mất từ ​​bốn đến sáu tuần để có tác dụng nhất định chính vì vậy việc tuân thủ liều dùng là rất quan trọng.

Có rất nhiều thuốc chống trầm cảm có sẵn hơn 10 hoặc 15 năm trước đây. Loại thuốc chống trầm cảm được kê toa phổ biến nhất là các chất ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc (SSRIs), bao gồm

• Prozac ( fluoxetine )
• Zoloft ( sertraline )
• Paxil (paroxetine)
• Celexa ( citalopram )

Celexa, mới nhất, đặc biệt hữu ích vì nó có tương tác thuốc ít hơn những loại thuốc khác. Các tác dụng phụ thường gặp của SSRI bao gồm bồn chồn, mất ngủ và rối loạn chức năng tình dục. Hầu hết tác dụng phụ này là nhẹ, và một bác sĩ có thể giúp giảm bớt chúng và thậm chí ngăn ngừa bằng cách đơn giản tuân theo nguyên tắc hướng dẫn của y học lão khoa: “Bắt đầu thấp và đi chậm” (tức là khởi đầu với liều thấp và tăng liệu dần dần.

Xu hướng mới trong điều trị trầm cảm

Chính vì những vấn đề còn tồn tại trong điều trị trầm cảm như mất nhiều thời gian để thấy hiệu quả, tác dụng không mong muốn nhiều, đặc biệt là trong thời gian đầu sử dụng thuốc nên nhiều hướng đi mới vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu để đem lại hiệu quả cao hơn trong điều trị. Trong khoảng hơn 10 năm trở lại đây, các nhà khoa học đặc biệt quan tâm tới vai trò của các loại vi khuẩn sinh sống trong đường ruột của con người đối với sức khỏe tâm thần.

Người ta nhận thấy, có sự thay đổi rất lớn ở hệ khuẩn chí đường ruột của người mắc trầm cảm, trong đó đặc biệt là sự thieseut hụt các chủng lợi khuẩn như Lactobacillii, Bifidobacterium…Chính điều này gây ra sự dẫn truyền thông tin sai lệch từ ruột lên não bộ, hậu quả là dẫn tới các triệu chứng của trầm cảm như lo âu, căng thẳng, suy giảm nhận thức… Chính vì vậy, các nhà khoa học đã dùng những chủng vi khuẩn có lợi được chọn lọc đặc biệt nhờ khả năng tác động tích cực lên hoạt động của trục não – ruột gọi là psychobiotics để tái lập lại sự cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, hỗ trợ bảo vệ và cải thiện sức khỏe của đường ruột do đó giúp bình thường hóa tương tác thông tin giữa NÃO- RUỘT và giảm các triêu chứng mệt mỏi, lo lắng, căng thẳng, đau đầu, …

Psychobiotic là các chủng lợi khuẩn đường ruột đặc biệt khi sử dụng với lượng đủ sẽ mang lại lợi ích cho sức khỏe tâm thần

Khác với những probiotics (hay men vi sinh) thông thường chủ yếu tác động tại lòng ruột nhằm cải thiện rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón …, psycho-biotics là khái niệm chỉ những chủng vi khuẩn probiotics có tác dụng chọn lọc lên hàng rào biểu mô ruột non – “cánh cổng”  vô cùng quan trọng của niêm mạc ruột đối với sức khỏe của con người – giúp  bảo vệ tính toàn vẹn của hàng rào này , thông qua đó ngăn chặn những chất độc hại và vi khuẩn xâm nhập vào máu, kích hoạt các phản ứng viêm và miễn dịch gây ra các dẫn truyền thông tin sai lệch lên não bộ từ đó dẫn tới triệu chứng tâm thần kinh như trầm cảm , lo âu , …Nghiên cứu phân tích gồm của nhiều tác giả khác nhau nhằm đánh giá hiệu quả của sử dụng các chủng probiotics đăc biệt trên người  ghi nhận “ sử dụng probiotics cho các bệnh nhân trầm cảm ở các mức độ khác nhau cũng như trên người tình nguyện khỏe mạnh có hiệu quả giảm các thang điểm đánh giá trầm cảm” (Nutrients 2016,8,483). Trong một nghiên cứu khác (Journal of Affective Disorders 228 .2018: 13-19.) gồm 10 thử nghiệm lâm sàng với 1349 bệnh nhân sử dụng  probiotics hoặc giả dược cũng ghi nhận có sự cải thiện rõ rệt các triệu chứng trầm cảm mức độ nhẹ đến vừa.

Đây là một lựa chọn khá hữu ích và đặc biệt an toàn cho trường hợp mắc trầm cảm nhẹ, hoặc phối hợp với thuốc điều trị để cải thiện triệu chứng tốt hơn cho những trường hợp trầm cảm vừa và nặng. Tuy nhiên, người sử dụng cũng cần lưu ý lựa chọn đúng loại men vi sinh mình cần để tránh nhầm lẫn với những men vi sinh dùng cho bệnh tiêu hóa. Trong phần công dụng hoặc chỉ định, đối tượng sử dụng của những sản phẩm psychobiotics phải có ghi rõ dùng cho những người mắc chứng trầm cảm, lo âu, stress, mệt mỏi mạn tính…