Rối loạn lo âu là gì? Nguyên nhân và giải pháp

Xã hội ngày càng phát triển kèm theo đó là những bệnh về tâm lý xuất hiện ngày càng nhiều. Rối loạn lo âu là một trong những bệnh lý đó. Vậy rối loạn lo âu là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu chi tiết về bệnh, nguyên nhân và giải pháp của nó nhé.

>> Rối loạn lo âu có nguy hiểm không?

Rối loạn lo âu là một bệnh lý phức tạp

Rối loạn lo âu là gì?

Rối loạn lo âu là sự lo sợ quá mức với những tình huống, vấn đề mang tính chất vô lý. Những lo sợ này cứ lặp đi lặp lại hoặc kéo dài gây ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống và các mối quan hệ giao tiếp xã hội. Đối với những người bị rối loạn lo âu, những căng thẳng lo lắng không biến mất mà có thể trở nên trầm trọng hơn theo thời gian. Theo nghiên cứu thì rối loạn lo âu thường gặp ở nữ giới nhiều hơn nam giới. Dựa vào các biểu hiện mà rối loạn lo âu được chia thành 5 dạng cơ bản sau:

• Rối loạn lo âu lan tỏa hay còn gọi là rối loạn lo âu toàn thể : Đây là dạng rối loạn mà sự lo lắng và căng thẳng lan tỏa hầu hết đến mọi mặt trong cuộc sống như sức khỏe, kinh tế, tài chính, con cái, gia đình. Người bệnh luôn luôn ở trong trạng thái lo lắng, căng thẳng, hồi hộp, mất ngủ, không thể tập trung vào công việc hàng ngày
• Cơn hoảng loạn: Bao trùm lên người bệnh là cảm giác sợ hãi, những cơn kinh hoàng, khiếp sợ dữ dội ập đết bất chợt mà không do bất cứ nguyên nhân nào. Người bệnh thường cô lập bản thân mình, né tránh các hoạt động cộng đồng, xã hội.
• Rối loạn stress sau chấn thương:  Người bệnh sau khi trải qua một chấn động tâm lý như tai nạn hoặc mất đi người thân yêu nhất thường có những suy nghĩ dai dẳng, những ám ảnh không thoát ra được, ảnh hưởng đến sức khỏe và gia tăng những nguy cơ hành vi tiêu cực.
• Rối loạn ám ảnh cưỡng chế: Người bệnh luôn có những ám ảnh về những vấn đề vô lý như sợ bẩn, sợ máu….
• Rối loạn lo âu xã hội: Người bệnh luôn có những lo lắng và căng thẳng khi tiếp xúc với đám đông, người lạ. Người bệnh thường né tránh giao tiếp, né tránh những hoạt động nhóm, hoạt động xã hội.

Nguyên nhân của chứng rối loạn lo âu

Những nguyên nhân của chứng rối loạn lo âu thường không rõ ràng rất khó phát hiện tuy nhiên dựa vào những biểu hiện của bệnh lý mà ta có thể đưa ra một số nguyên nhân cơ bản sau

Do sự thay đổi của các hormones “hạnh phúc” trong cơ thể

Thiếu hụt các chất dẫn truyền thần kinh là nguyên nhân gây ra nhiều chứng rối loạn tâm lý

Khoa học đã chứng minh việc thiếu hụt các hormone dẫn truyền thần kinh (serotonine, gamma aminobutyric acid, norepinephrine) có thể gây những rối loạn về tâm lý và cảm xúc của người bệnh do mạng lưới liên lạc của bộ não bị phá vỡ, bộ não có thể phản ứng sai trong một số tình huống. Chính vì vậy mà một số loại thuốc chống trầm cảm làm tăng các chất dẫn truyền thần kinh sẽ giúp giảm triệu chứng lo âu hay trầm cảm.

Do di truyền

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ thì chứng rối loạn lo âu có liên quan đến yếu tố tiền sử gia đình (di truyền). Khi trong gia đình có người bị mắc chứng bệnh về tâm lý, tinh thần thì nguy cơ mắc bệnh của người trong gia đình sẽ cao hơn nhóm đối tượng khác. Tuy nhiên nó còn phụ thuộc rất nhiều và yếu tố môi trường, hoàn cảnh sống. Khi một đứa trẻ có cha hoặc mẹ mắc chứng rối loạn lo âu sẽ hình thành cho trẻ những suy nghĩ và hành vi bản sao của cha mẹ. Cho nên ngoài yếu tố di truyền thì yếu tố môi trường cũng là một nguyên nhân dẫn đến chứng rối loạn lo âu.

Do những căng thẳng kéo dài

Khi người bệnh có những căng thẳng kéo dài có thể gây ra chứng rối loạn lo âu. Những căng thẳng áp lực từ cuộc sống sẽ khiến người bệnh có những suy nghĩ tiêu cực trong cuộc sống, những suy nghĩ này lâu dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người bệnh và gây ra những rối loạn trong tâm lý. Các tình huống có thể gây những căng thẳng, áp lực cho người bệnh bao gồm:

Những căng thẳng kéo dài gây ra những rối loạn lo âu

• Những áp lực về công việc và thay đổi công việc
• Thất nghiệp
• Thay đổi môi trường sống (điều này thường đúng với trẻ em và người cao tuổi )
• Phụ nữ mang thai và sau sinh
• Những chấn động về tâm lý, mất mát người thân
• Mâu thuẫn với các mối quan hệ.

Do các vấn đề sức khỏe

Những người có các vấn đề sẵn có về sức khỏe sẽ gia tăng nguy cơ mắc các rối loạn về tâm lý trong đó có rối loạn lo âu.  Bản thân người bệnh luôn có những lo lắng về bệnh tình và vấn đề sức khỏe của bản thân nên khi tình trạng này kéo dài có thể gây những rối loạn về tâm lý. Một số những bệnh có khả năng cao gây ra những rối loạn lo âu cho người bệnh như:

• Các bệnh về nội tiết
• HIV
• Bệnh thần kinh (sau đột quỵ, Parkinson…)
• Bệnh tiểu đường
• Bệnh tim mạch
• Các bệnh về tiêu hóa như viêmđường ruột và viêm kích thích.

Do các tác dụng phụ của thuốc ngủ, thuốc an thần

Việc sử dụng các loại thuốc ngủ, thuốc an thần kéo dài sẽ gây ra những tác dụng phụ cho người bệnh, một trong số đó là chứng rối loạn lo âu.

Do các chất gây nghiện

Những chất gây nghiện là nguyên nhân của chứng rối loạn lo âu

Các chất gây nghiện như rượu, bia, thuốc lá và chất kích thích được coi là nguyên nhân gia tăng chứng rối loạn lo âu nếu người bệnh sử dụng kéo dài. Nhiều người thường tìm đến rượu bia chất kích thích để quên đi những căng thẳng trong công việc và cuộc sống. Tuy nhiên điều này hoàn toàn không tốt cho hệ thần kinh của người bệnh, đồng thời khiến tình trạng vấn đề ngày một trầm trọng hơn

>> Đọc thêm: Chữa chứng rối loạn lo âu không cần dùng thuốc

Cách phòng tránh bệnh hiệu quả

Chứng rối loạn lo âu có thể chữa khỏi nếu bệnh được phát hiện kịp thời hoặc có những sự hiểu biết đúng về nó. Có nhiều cách để phòng tránh chứng bệnh rối loạn lo âu. Dưới đây là một số cách để tạm biệt chứng bệnh này.

Xác định được vấn đề của bản thân đang gặp phải

Hiểu được bản thân mình đang mắc phải những vấn đề gì có thể giúp người bệnh ngăn ngừa chứng bệnh tâm lý này. Khi những vấn đề trong bản thân được giải quyết, người bệnh sẽ hiểu mình phải làm gì để thay đổi những rối loạn đó. Một nghiên cứu khoa học tại Anh đã khẳng định ” Việc phòng và tránh chứng rối loạn lo âu phụ thuộc vào 80% những nỗ lực và những suy nghĩ người bệnh tiếp cận về vấn đề của mình”.

Thay đổi những thói quen sống lành mạnh, khoa học

Khi nhận thấy bản thân có những vấn đề về tâm lý người bệnh hoàn toàn có thể giảm bớt những triệu chứng bệnh bằng các điều chỉnh thói quen sống lành mạnh và khoa hoc. Đây là phương pháp không chỉ giúp giảm tâm bệnh mà còn giúp phòng và tránh rối loạn lo âu hiệu quả. Một số những việc người bệnh cần làm để thay đổi lối sống khoa học:

Điều chỉnh lối sống khoa học giúp ngăn ngừa chứng rối loạn lo âu

• Ngủ đủ giấc: đi ngủ và thức dậy vào một giờ cố định giúp người bệnh có tinh thần tốt giảm những căng thẳng.
• Ăn uống khoa học: ăn nhiều rau xanh và các thực phẩm tốt cho sức khỏe, tuyệt đối nói không với rượu bia và chất kích thích
• Luyện tập thể dục thể thao nâng cao sức khỏe đồng thời giúp giảm những suy nghĩ tiêu cực về vấn đề

Suy nghĩ tích cực, tự tin vào bản thân

Suy nghĩ tích cực là điều sẽ rất khó khăn với hầu hết người mang những rối loạn lo âu, tuy nhiên việc này hoàn toàn có thể thay đổi được. Việc luôn đặt ra cho mình những lời nói khẳng định, tin vào bản thân có vai trò rất lớn trong việc tạo động lực, mục tiêu của bản thân người bênh, giúp người bệnh tự tin hơn vào bản thân mình từ đó sẽ giảm những nguy cơ bị mắc các chứng bệnh về tâm lý..

Nhờ sự giúp đỡ từ mọi người

Người bệnh không nên giấu những vấn đề của bản thân, vì điều này sẽ khiến cho luồng suy nghĩ tiêu cực của người bệnh thêm trầm trọng. Việc chia sẻ những vấn đề của bản thân cho người thân, bạn bè là cách hiệu quả để phòng và tránh chứng bệnh rối loạn lo âu. Đồng thời việc nhận được sự lắng nghe của những người xung quanh sẽ giúp người bệnh tin vào bản thân mình, cảm thấy mình có giá trị và được coi trọng hơn.

Sự giúp đỡ của người thân, bạn bè và chuyên gia tâm lý là một cách hiệu quả tránh chứng rối loạn lo âu

Sử dụng các chủng probiotics chuyên biệt làm giảm triệu chứng lo âu

Đường ruột của chúng ta chính là một bộ não thứ 2 của cơ thể và có quan hệ mật thiết với chức năng của thần kinh trung ương. Tương tác giữa não và ruột là tương tác hai chiều, còn được gọi là trục Não- Ruột. Trong đó, hệ khuẩn chí đường ruột đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với tương tác này. Các kết quả nghiên cứu ghi nhận có sự thay đổi rõ rệt thành phần của hệ khuẩn chí đường ruột ở người bị stress, rối loạn lo âu, trầm cảm , đặc biệt có sự suy giảm số lượng của một số chủng vi khuẩn có lợi như Bifidobacterium, Lactobacilus. Nhiều nghiên cứu lâm sàng khác nhau đã chứng minh được khi bổ sung một số chủng vi khuẩn probiotic đặc biệt ( còn được gọi là psychobiotics ) vào không chỉ giúp chúng ta dung nạp tốt với các yếu tố stress của môi trường mà còn có thể cải thiện các triệu chứng rối loạn lo âu. Do vậy mà đây có thể là một giải pháp an toàn để ngăn ngừa trầm cảm và cải thiện triệu chứng đối với những rối loạn tâm thần, đặc biệt là rối loạn lo âu, stress.

.

Vai trò của vi khuẩn đường ruột với chức năng não bộ

>>Tìm hiểu thêm: “Probiotics và các tác dụng giảm triệu chứng trầm cảm, lo âu”

Trên đây là những kiến thức cơ bản về chứng rối loạn lo âu. Hy vọng những kiến thức trên sẽ là cơ sở dữ liệu để người bệnh có thể hiểu thêm về chứng bệnh và có những biện pháp phòng và tránh bệnh một cách kịp thời.

DS. Nguyễn Tiến Huy

Hiệu đính: BS. Lê Đình Phương